adlandırılır. Bu iki terim arasındaki fark bilimselden daha anlamlı olmasıdır, ve bu ikisi bütün kolay
amaçlar için değişik şekillerde kullanılabilir. Tecrübelerime göre, "veri yolları" (bus) terimi bilgisayar
cihazı kapalı bir şekilde sayısal bileşenleri bağlayan kabloları, tanımlamak için kullanılır, "ağ"
(Network) ise fiziksel olarak daha geniş bir alana yayılmıştır. Önceki yıllarda, her nasılsa, uzun
mesafeler arasındaki ("Alan veri yolu" ve "profesyonel veri yolu" iki örnektir) kesikli sensör
cihazlarının bağlanmasını özelleştiren "veri yolları" kelimesi ağları açıklayarak popülarite kazandı,
Her iki durumda, birbirine bağlanmış iki veya daha fazla sayısal cihazlar bakımından tanımlamasını
yapar böylece datalar onlar arasında iletilir.
"Alan veri yolu" veya "Profesyonel veri yolu" sadece veri yolları veya ağın kablolarla fiziksel
çevrelemesi değil, iletişim için çok özel voltaj seviyeleri, zamanlama aralıkları(özellikle seri data
geçişi için), bağlayıcı pin çıkışı özellikleri, ve ağın diğer bütün ayırt edici teknik özelliklerini çevreler.
Diğer bir değişle, veri yolları veya ağın kesin bir türünün bahsi geçtiğinde, yazı dilinin kelimeleri,
kuralları kabaca analog olarak ve standart iletişimler hakkında konuşuruz. Örneğin, İki veya daha
fazla kişi mektup arkadaşı olmadan önce, yaygın yapıda biri diğerine yazabilmelidirler. Sadece
kendi aralarında mesaj iletebilen mesaj sistemine sahip olması yeterli değildir. Kendi aralarında
fransızca yazmakta hem fikirse, karakterlerin, kelimelerin, hecelerin ve Fransız dilinin
standartlarında tanımlanan anlaşmaları gerçekleştirme konusunda hem fikirdirler. Dahası, iki
Profesyonel veri yolu cihazını birbirine bağlarsak, kendi aralarında iletim sağlayabilecektir ve sadece
standart profesyonel veri yolu voltaj seviyeleri, zaman aralıkları ...vb. gibi önemli detayları
belirleyeceklerdir. Basitçe çoklu cihazlar arasına dizilen bir takım kablo çalışma sistemini
yapılandırmak için yeterli değildir(özellikle bu cihazlar farklı şekillerde imal edildiyse).
Üretimin detayları, kendi standart veri yollarımızı tasarlamamızı sağlar. Su seviyesinin değişimini
belirlemek için 5 anahtarlı kabaca su deposu ölçüm sistemini alarak ve sinyalleri bölgelerine iletmek
için (en az) beş kablo kullanarak, büyük bir taklit veri yollarının temelini oluşturabiliriz:
Taklit veri yollarını fiziksel olarak kablolarla bağlamak için alıcı cihazlar(lambalar) ve iletici
cihazlar(anahtarlar) arasında 7 kablodan oluşan bir bağlantı yaparız. İletici en soldaki bağlayıcıların
solundaki bağlantılar ve bütün bileşenlerden oluşur ("-->>--" sembolü ile gösterilir). Her bir
bağlayıcı sembol bütünleyici erkek ve dişi elementleri sunar. Veri yolları kablolaması bağlantı çiftleri
arasında yedi kablodan oluşur. Sonuç olarak, alıcı ve onun bütün birleştiricileri en sağdaki
bağlantıların sağında yer alır. Ağ kablolarının beşi ,(1 den 5 e kadar olanlar) datayı taşır, diğer ikisi
DC güç kaynağı için bağlantıları sağlarken(+V ve -V olarak sınıflanan). 7 pinli bağlantı fişi için bir
standart vardır. Pin dizilişi "geriye" bağlantıyı engellemek için asimetriktir.
Üreticiler, ürünlerinin üretiminde "uygun veri yollarının taklit etmeleri", veri yollarının tasarımlarını
yapan üreticiler, lisans pazarlanmasını teşvik için özelliklerine razı olacaklardır (bir çok farklı amaç
için üretim ve pazarlamasını durduran ve özel amaçlar için veri yollarını tasarlayan diğer şirketler
gibi). İleticideki anahtar bağlantıları DC voltajın açılması ile oranlanmalıdır, lambalar bu voltaj
değeri ile kesinlikle uyumlu olmalıdır, ve bağlantılar bunların hepsi ile elde edilmelidir. Örneğin,
Bütün cihazlar taklit veri yollarının 24 volt luk DC güç kaynağına uygun kullanılabilmelidirler. Ve
tabi ki, bağlanan kablolar aynı standartlarda uyum içinde olmalıdır. Örneğin, 1'den 5'e kadar olan
lambalar uygun pinlerle bağlanmalıdır böylece, XYZ üretecinin LS4 iletileri yaklaştığında, ABC
üreticisinin alıcının 4. lambası yanar. alıcı ve ileticinin her ikisi de 24 volt çıkış ile uyumlu DC güç
kaynağı içerir, bütün iletici/alıcı kombinasyonları (bütün lisanslı üreticilerden) güvenli bir şekilde
paralel olarak bağlanabilen güç kaynaklarına sahip olmalıdır. Topraklama yüzeyine 24 voltluk DC
güç kaynağının negatif(-) tarafının bağlanması ile XYZ üreticisi ve pozitif tarafının bağlanması ile
alıcı ABC üreticisi yapılırsa ne olacağını düşünelim. Her iki topraklama yüzeyi gerçekten
ise, bu iki güç kaynağı da kendi aralarında kısa-devre olacaklardır!
Taklit veri yolları sayısal ağın tamamen hipotez ve kolay olmayan bir örneğidir. İnanılmaz derecede
zayıf data çözünürlüğüne sahiptir, cihazları bağlamak için büyük elektrik tesisatı gerektirir, ve
sadece tek bir yönde iletişimi sağlar(ileticiden alıcıya). Her nasılsa, ağın ne olduğu ve ağ seçimi ve
işlemi ile bazı sebeplerle ilişki kurması ilgili örneği için yeterlidir.
Uzmanlığınızda karşılaşabileceğiniz bir çok veri yolları ve ağlar vardır. Her birinin kendine has
uygulamaları, avantajları ve dezavantajları vardır. Çeşitli tasarımları etiketlemek için kullanılan
"harf çorbası" nın bir kısmı ve kendisi ile ilişkilendirme yapmaya değerdir:
Kısa-mesafe veri yolları
PC/AT veri yolları önceden IBM in kıyaslanabilir bilgisayarlarında disk sürücüsü ve bilgisayarın katı
diskinin ses kartı gibi çevresel cihazları bağlamak için kullanılır.
PCI diğer veri yolları kişisel bilgisayarlarda kullanılır, fakat sadece IBM-karşılaştırıcılarıyla sınırlı
değildir. PC/AT den daha hızlıdır. Karakteristik data transfer oranı saniyede 200 Mbit (64 bit) ve
saniyede 100 Mbit (32 bit).
PCMCIA Notebook ve diz üstü boyutlarında kişisel bilgisayara çevresel bağlanmak için bir veri yolu
tasarımıdır. Fiziksel açıdan çok küçük bir "kaplama alanı" vardır fakat, diğer popüler PC veri
yollarından önemli derecede yavaştır.
VME Yüksek-performans veri yolu(Motorola yardımcı-tasarımlı, motorola nın standart versa-veri
yolu temelli ) ,çoklu hafızaların, çevresel, mikro işlemci kartları ordu ve endüstüri deki bilgisayarları
çok yönlü yapılandırmak için müşteri sistemi tasarımlarını çeşitlendirerek pasif "raf" veya " kart
kafesi" ne geçebilir. Karakteristik data transferi oranı saniyede 50 Mbit tir.(64 bit genişliğinde).
VXI VME veri yollarının genel olarak açılımı, VXI (ürünler için VME uzatması) rafta kartlar arasında
analog sinyaller için bağlantılar boyunca standart VME veri yollarını içerir.
S-100 bazen altair veri yolları olarak adlandırılır, bu standart veri yolu 1976 da bir konferansın
ürünüydü, Intel 8080 mikro işlemci çipinin bir sürümü olarak özel bir amaç doğrultusunda hizmet
verdi. VME bilim de benzer olarak, çok amaçlı kartlar müşteri sisteminin uygun yapılanması pasif
"raf" ı durdurabilirdi.
MC6800 Intel-merkezli S-100 veri yolunun Motorola muadili, popüler Motorola 6800 mikro işlemci
çipinin çevresel cihazları yürütmesi tasarlandı.
STD Tasarımı-basit olarak bilinen, diğer pasif "raf" PC/AT ye benzerdir, ve IBM-kıyaslanabilir
donanımı üzerine tasarlayarak kendini adapte eder. küçük devre(4.5 inç veya 6.5 inç) kartlarında
çalışabilen Pro-Log tarafından tasarlanmış bu bölüm 8 bit genişliğindedir(paralel).
siteminin rahat tasarımı için üretildi. 16 bit genişliğinde (paralel).
Yoğun PCI Standart kişisel PCI bilgisayarın endüstiriyel adaptasyonu önceki VME veri yoluna
yüksek-performanslı alternatif olarak tasarlanmıştır. 66 MHz lik veri yolu saat hızı, data transfer
oranı saniyede 200 Mbit(32bit) veya 400 Mbit (64bit).
Mikrokanal çok-yavaş diğer veri yollarına karşılık, PS/2 serisi bilgisayarları için IBM tarafından
tasarlandı, bilgisayarın temel devrelerini içeren katı kısmı çevresel cihazlara uygun hale
getirilmesini sağlar.
IDE çevresel kartlarla kişisel bilgisayarın hard disk sürücüleri arasında birincil bağlantı için
kullanılan veri yoludur. Günümüz kişisel bilgisayarlarında Harddiskler ve CD-Rom sürücüleri bu
bağlantı şeklini kullanır.
SCSIkişisel bilgisayar Harddisk sürücülerinde alternatif veri yolu olarak kullanılır (IDE için teknik
olarak yüksek niceliklidir). SCSI (Small Computer System Interface- küçük bilgisayar arayüz
sistemi) modeli olarak bilinir. Macintosh (apple) ve birçok küçük ve büyük iş bilgisayarları kadar,
IBM'in bazı kıyaslanabilir bilgisayarlarında kullanılır. Harddisk sürücü şekilleri, CD-ROM sürücüleri,
disket sürücüleri, yazıcılar, tarayıcılar, modemler, ve diğer bütün çevresel cihazlarda kullanılır.
Orijinal standart hızı saniyede 1.5 Mbit ten fazladır.
GPIB (IEEE 488) (General Purpose Interface Bus - Genel amaç yapısı veri yolu), HPIB veya IEEE
488 olarak bilinir, kişisel bilgisayarlara multimetre ve osiloskop gibi elektronik deneme cihazının
yapılandırılması için üretilmiştir. İletişim kontrolü için 8 ekstra hatla adres/data genişliği 8 bittir.
Centronics paralel kişisel bilgisayarlarda yazıcı ve çizici cihazların yapılandırılmasında genişçe
kullanılır. dış ZIP(100 Mbit disket) disk sürücüsü ve kaydedici sürücüsü gibi diğer çevresle
cihazların yapılandırılmasında bazen kullanılır.
USB (Universal Serial Bus - Uluslararası seri veri yolu), birçok dış çevresel cihazların (örneğin;
klavye, modemler, fare,...vb.) kişisel bilgisayarlarda birbirleri arasındaki bağlantılarını sağlar.
Macintosh bilgisayarlarında uzun süredir kullanılmasına rağmen, IBM-uyumlu makinalarında yeni bir
ekipman olarak yüklenebilir.
FireWire (IEEE 1394) Yüksek-hız seri ağında saniyede 100, 200 veya 400 Mbit ile adapte
edilebilinir özellikte "sıcak geri atlama" (çalıştırarak cihaz eklemek, veya çıkarmak)veya esnek
gerilme gibi çalışmaya elverişlidir. Kişisel bilgisayar yapısında yüksek performans için tasarlandı.
Bluetooth Radyo temelli iletişim ağları bilgisayar cihazlarının ofis bağlantısı için tasarlandı. Bu
standart ağa data güvenliği tasarlandı.
Uzatılmış mesafeli ağlar
20 mA akım döngüsü standart analog 4-20 mA lik yaygın cihazlarla karıştırılmamalıdır, bu dijital
iletişimler 20mA (bazen 60 mA) lik ikili data üreten akım döngüsünü kesmek üzerine temellenmiş
neden olan yanlış (kesiklikler gibi) devre bağlamalarına karşı hassastır.
RS-232C En seri bağ bilgisayar sistemlerinde kullanılır, çevresel cihazları örneğin yazıcı, fare gibi
sisteme bağlamak için sıklıkla kullanılır. Sınırlı hız ve mesafede ( Kısa mesafelerde daha hızlı
çalışabilmesine rağmen, tipik olarak saniyede 45 ft ve 20kbittypically 45 feet and 20 kbps).
Saniyede 100 kbit den fazla hızda, fakat 6 ft uzunluğunda bir kablo kullanarak, RS-232C aparatını
çalıştırabilirim. RS-232C sıklıkla RS-232 ("C" siz) olarak adlandırılır.
RS-422A/RS-485 İki seri ağ, RS-232C nin uygulama elverişliliği sınırlamalarını ve mesafelerini
aşabilmek için tasarlandı. Endüstride geniş olarak elektriksel "gürültü" lü makine ortamlarında seri
cihazlarla beraber bağlanmasını için kullanılır. RS-232 den daha büyük mesafelerde ve hız
sınırlamalarında, tipik olarak yarım mil den daha fazla ve saniyede 10 Mbit hızına yaklaşarak.
Ağ bağlantısı (IEEE 802.3) Bazı çevresel cihaz çeşitlerini ve bilgisayarları birbirine bağlayan
yüksek-hızdaki ağdır. "Normal" Ağ bağlantısı saniyede 10 milyon bit hızla çalışır, ve "hızlı" ağ
bağlantısı saniyede 100 milyon bit le çalışır. Yavaş (saniyede 10 Mbit) ağ bağlantısı bakır kablonun
bir takım çeşiti ile sağlanır(kalın koaks="10BASE5", ince koaks="10BASE2", birleştirilmiş-
çift="10BASE-T") radyo, ve optic fiber("10BASE-F"). Hızlı ağ bağlantısı bir kaç farklı anlamda
sağlanır(birleştirilmiş-çift, 2 çift=100BASE-TX; birleştirilmiş-çift, 4 çift=100BASE-T4; optik
fiber=100BASE-FX).
İşaret Halkası Bilgisayar cihazlarını birbirine bağlayan diğer bir yüksek-hızlı ağ, iletişim ağından
çok farklı bir iletişim mantığı kullanarak, belirli ağ cihazlarından daha doğru zamanlarda
cevaplamaya müsaade ederek, ve ağ bağlantı hasarlarına karşı daha büyük bağışıklık kazanarak
birbirlerine bağlar.
FDDI Fiber optik kablo kullanarak çok yüksek-hızlı ağ özellikle sağlanmıştır.
Özel Veri yolu/Özel Veri yolu + PLC işlemci ile uzaktan kontrol I/O (giriş/çıkış) raflarını birbirine
bağlamak için programlanabilen mantıklı kontrol edicilerin yapan Modicon ortaklığıyla orijinal olarak
üretilmiştir. Hala oldukça popülerdir.
Profesyonel veri yolu Siemens ortaklığı tarafından sağlanmıştır, aynı zamanda PLC
ekipmanlarının diğer büyük bir üreticisidir.
Alan Veri yolu Kurulması Yüksek-Performans veri yolu, çoklu süreç cihazlarının( ileticiler, kontrol
ediciler, valf durumları) ziyaretçi bilgisayarlar ve onlar arasında iletişimi sağlamak için açıkça
tasarlanmıştır. 4-20 mA lik, standart anlamda iletişim süreci kontrol cihazı, analog sinyal gelecekte
en iyi şekilde kullanılabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder